Ngày Tết cảnh giác mối nguy tiềm ẩn từ đồ uống có đường

Trong bữa ăn ngày Tết, nhiều nhà thường bày bia, rượu và nước ngọt. Đặc biệt, trong dịp này nhiều cha mẹ có tâm lý cả năm có mấy ngày nên để cho trẻ ăn uống thỏa thích, trong đó có đồ uống có đường.

Tết đến là thời điểm nhu cầu và mức tiêu thụ đồ uống có đường tăng cao. Tuy nhiên, ít ai biết rằng việc này có thể dẫn đến nhiều hệ lụy liên quan đến sức khỏe.

Bệnh tật rình rập vì tiêu thụ đồ uống có đường

Theo TS.BS Hoàng Thị Đức Ngàn, Viện Dinh dưỡng Quốc gia (Bộ Y tế), sự gia tăng về chủng loại, sự tiện lợi, cũng như giá thành vừa phải của các loại đồ uống có đường hiện nay được cho là một trong những nguyên nhân của "dịch" thừa cân, béo phì, một rối loạn của con người ở thời đại mới.

Trong khi đó, thừa cân, béo phì là yếu tố nguy cơ của hàng loạt các bệnh có liên quan đến chuyển hóa như đái tháo đường túyp 2, gút, rối loạn mỡ máu, rối loạn huyết áp và các bệnh tim mạch, ảnh hưởng xấu tới sức khỏe xương và làm gia tăng tỷ lệ tử vong.

Hiện nay, trên 70% gánh nặng bệnh tật ở Việt Nam là từ các bệnh không lây nhiễm như tăng huyết áp, đái tháo đường, ung thư, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính. Trong số các thực hành ăn uống không hợp lý, tiêu thụ các đồ uống có đường là một yếu tố nguy cơ gia tăng bệnh không lây nhiễm thông qua một loạt các rối loạn về chuyển hóa.

Chẳng hạn, người uống 1-2 lon đồ uống có đường mỗi ngày có thể tăng 26% nguy cơ bị đái tháo đường túyp 2 so với người hiếm khi uống các loại nước này. Các nguy cơ này thậm chí còn cao hơn ở người trưởng thành hay người Châu Á.

Nếu thay thế đồ uống có đường bằng nước lọc, cà phê (đen) hoặc trà có thể giảm 2-10% nguy cơ đái tháo đường túyp 2.

Ngoài ra, các loại đường tự do trong nước ngọt (fructose, sucrose…) có thể gây ra tình trạng gan nhiễm mỡ và tăng đường huyết sau ăn, dẫn tới tăng viêm nhiễm, kháng insulin, giảm chức năng tế bào beta tại tụy, dẫn tới đái tháo đường túyp 2.

Một nghiên cứu theo dõi 40.000 nam giới trong 2 thập kỷ cho thấy những người uống trung bình 1 cốc đồ uống có đường mỗi ngày có nguy cơ bị đau tim hoặc tử vong do đau tim cao hơn những người hiếm khi hoặc không uống đồ uống có đường khoảng 20%. Nguy cơ này còn ở mức 40% đối với nữ giới.

Đồ uống có đường cũng làm tăng 12% nguy cơ bị đột quỵ và 22% nguy cơ nhồi máu cơ tim.

Lượng đường từ đồ uống có đường cũng tác động lên gen SLC2A9, là kiểu gen có ảnh hưởng đến sự bài tiết acid uric qua thận. Đường, đặc biệt là đường trắng có thể là nguyên nhân gây tăng axit uric hay tăng insulin máu. Tăng insulin máu được cho là yếu tố nguy cơ tiềm tàng của béo phì và hội chứng chuyển hóa.

Đồ uống có đường hoặc có chất làm ngọt nhân tạo cũng được xác định làm tăng lần lượt 19% và 27% các ung thư có liên quan tới béo phì như ung thư gan, dạ dày, thận, thực quản, buồng trứng...

Việt Nam cần có chính sách giảm tiêu thụ đồ uống có đường

Nhằm hạn chế những ảnh hưởng của đồ uống có đường với sức khỏe đặc biệt trẻ em, rất nhiều quốc gia đã có những chính sách chặt chẽ nhằm giảm tiếp thị đồ uống có đường đối với trẻ em.

Hiện nay, thế giới đã áp dụng nhiều biện pháp để giảm lượng tiêu thụ đối với đồ uống có đường, trong đó chủ yếu là 4 biện pháp: Ghi nhãn dinh dưỡng và quảng cáo, giảm tính sẵn có, hoạt động truyền thông, áp dụng chính sách thuế và giá.

Hiện nay, Việt Nam chưa áp thuế tiêu thụ đặc biệt đối với đồ uống có đường.

Bác sĩ Ngô Thị Hà Phương, Viện Dinh dưỡng (Bộ Y tế), cho biết, áp thuế đối với đồ uống có đường có thể là một chiến lược đôi bên cùng có lợi, thắng lợi cho y tế công cộng (ngăn chặn chi phí chăm sóc sức khỏe), thắng lợi về doanh thu của chính phủ và thắng lợi cho công bằng về sức khỏe.

Thuế tiêu thụ đặc biệt đối với đồ uống có đường có thể đóng vai trò rất quan trọng như một biện pháp phòng ngừa, ngăn chặn nhiều bệnh không lây nhiễm liên quan đến chế độ ăn uống trong tương lai.

Đối với biện pháp áp dụng chính sách thuế và giá, WHO khuyến cáo đánh thuế đối với đồ uống có đường. Đây là chính sách quan trọng nhằm giảm mức tiêu thụ, từ đó ngăn ngừa thừa cân, béo phì và tác hại của đồ uống có đường đến sức khỏe. 117 quốc gia và vùng lãnh thổ đã áp dụng thuế tiêu thụ đặc biệt đối với đồ uống có đường.

Các can thiệp về giá có thể ảnh hưởng tới hành vi tiêu thụ các sản phẩm nói chung và việc tiêu thụ đồ uống có đường nói riêng. Kinh nghiệm về tác động vào chính sách thuế thuốc lá đã chứng minh lợi ích của việc tăng giá đối với việc thay đổi hành vi mua sắm và nâng cao sức khỏe cộng đồng, bên cạnh đó thuế cũng tạo nguồn thu đáng kể cho ngân sách.

Vì thế, không nên nhìn nhận đồ uống có đường đơn giản là một thức uống giải khát tiện dụng mà người dân nên được hướng dẫn, giáo dục để tiêu thụ đồ uống có đường một cách hợp lý nhằm bảo vệ sức khỏe.

(Báo Dân trí)

Thực hiện điều chỉnh giá điện, dịch vụ y tế, giáo dục… với mức độ, thời điểm phù hợp

Chính phủ vừa ban hành Nghị quyết số 20/NQ-CP phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 1 năm 2024. Chính phủ thống nhất đánh giá, tình hình KT-XH tháng 1 tiếp tục xu hướng phục hồi tích cực và đạt được những kết quả quan trọng, tạo đà cho việc thực hiện thắng lợi các mục tiêu, nhiệm vụ năm 2024 đã đề ra.

Tại Nghị quyết trên, Chính phủ yêu cầu các bộ, cơ quan, địa phương theo chức năng, nhiệm vụ được giao: Triển khai thực hiện quyết liệt các nhiệm vụ, giải pháp theo Chỉ thị số 26-CT/TW của Ban Bí thư và Chỉ thị số 30/CT-TTg về chuẩn bị tốt các điều kiện phục vụ nhân dân đón Tết Nguyên đán Giáp Thìn và Công điện số 11/CĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về việc bảo đảm nếp sống văn minh, an toàn, tiết kiệm trong các hoạt động tín ngưỡng, tôn giáo dịp Tết Nguyên đán Giáp Thìn và Lễ hội xuân 2024. Tập trung chuẩn bị tốt các điều kiện cần thiết, phục vụ kịp thời để mọi người, mọi nhà vui Xuân, đón Tết, không để ai không có Tết.

Bám sát diễn biến tình hình cung cầu thị trường, giá cả, nhất là những mặt hàng thiết yếu, chủ động triển khai chương trình bình ổn thị trường, giá cả vào dịp Tết Nguyên đán. Tăng cường công tác kiểm tra, bảo đảm vệ sinh ATTP, chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả…

Bên cạnh đó, tiếp tục thực hiện chính sách tiền tệ chủ động, linh hoạt, kịp thời, hiệu quả kết hợp đồng bộ, chặt chẽ, hài hòa với chính sách tài khoá mở rộng hợp lý, có trọng tâm, trọng điểm. Thực hiện điều chỉnh giá điện, dịch vụ y tế, giáo dục... với mức độ và thời điểm phù hợp, hạn chế tối đa tác động đến lạm phát, sản xuất kinh doanh, đời sống nhân dân.

Đồng thời tập trung triển khai thực hiện quyết liệt, hiệu quả các giải pháp đột phá về phát triển đồng bộ hệ thống kết cấu hạ tầng, nhất là các công trình hạ tầng chiến lược về giao thông. Động viên, khích lệ, yêu cầu các nhà thầu thi công xuyên Tết, "3 ca, 4 kíp", "vượt nắng, thắng mưa" để phấn đấu đạt và vượt tiến độ các công trình, dự án trọng điểm…

Triển khai đầy đủ các chính sách an sinh xã hội, quan tâm, chăm lo chu đáo đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân; thực hiện nghiêm chính sách đối với người có công, kịp thời hỗ trợ các đối tượng chính sách, đối tượng yếu thế, người có hoàn cảnh khó khăn trong dịp Tết Nguyên đán; xuất cấp gạo hỗ trợ người dân trong thời điểm giáp hạt, vùng bị thiên tai, dịch bệnh, không để lợi dụng, trục lợi chính sách, bảo đảm tất cả mọi người, mọi nhà đều có điều kiện vui xuân, đón Tết, không để ai bị bỏ lại phía sau. Tổ chức thăm hỏi, động viên, chúc Tết cán bộ lão thành cách mạng, Mẹ Việt Nam Anh hùng, thương binh, bệnh binh, gia đình liệt sỹ, gia đình có công với đất nước.

Theo dõi, nắm bắt tình hình lao động tại các khu công nghiệp, khu chế xuất, khu kinh tế, bảo đảm người lao động được chi trả đầy đủ lương, tiền thưởng và bố trí nghỉ Tết đúng chế độ theo quy định. Thực hiện đầy đủ chính sách, chế độ BHXH, BHTN. Hỗ trợ doanh nghiệp khắc phục tình trạng thiếu lao động, không để đứt gãy nguồn cung lao động, đáp ứng nhu cầu nhân lực phục vụ sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp sau dịp Tết Nguyên đán.

Chính phủ yêu cầu bố trí đầy đủ cán bộ ứng trực, kịp thời xử lý các công việc phát sinh trước, trong kỳ nghỉ Tết; khẩn trương tập trung xử lý công việc ngay sau kỳ nghỉ Tết, nhất là những công việc tồn đọng do nghỉ Tết, không để ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất, kinh doanh, phát triển KT-XH...

(Báo Sức khỏe&đời sống)

Ăn lá lộc mại kèm thịt chó, người phụ nữ phải nhập viện cấp cứu

Bệnh viện Đa khoa tỉnh Phú Thọ vừa tiếp nhận người bệnh nữ 31 tuổi, trú tại Vĩnh Phúc, vào viện vì lý do mệt mỏi, tiểu sẫm màu sau khi ăn lá lộc mại ngày thứ 4.

Người bệnh có tiền sử khỏe mạnh, chưa phát hiện bệnh lý gì. Cách vào viện 4 ngày, người bệnh có ăn lá lộc mại kèm với thịt chó (cả gia đình 5 người cùng ăn, không rõ về số lượng).

Sau khi ăn xong, người bệnh mệt mỏi nhiều và tiểu sẫm màu. Tình trạng này ngày càng tăng, đến ngày thứ 4 trở nên nặng, người bệnh được đưa đến Bệnh viện Đa khoa tỉnh Phú Thọ thăm khám.

Người bệnh nhập viện trong tình trạng sốc, mạch nhanh nhỏ, huyết áp tụt, da xanh vàng, không nôn, đại tiện phân vàng, nước tiểu sẫm màu. Người bệnh được sơ bộ chẩn đoán: Sốc mất máu, thiếu máu nặng, nghi tan máu cấp.

Người bệnh được xử trí đặt đường truyền tĩnh mạch trung tâm, truyền dịch, truyền máu và làm các xét nghiệm chuyên sâu để chẩn đoán.

Từ kết quả các xét nghiệm chuyên sâu, người bệnh được chẩn đoán xác định: Sốc mất máu, tan máu cấp, thiếu men G6PD.

Sau 8 ngày điều trị, sức khỏe người bệnh đã ổn định, được ra viện và được tư vấn thêm bởi bác sĩ chuyên khoa huyết học về bệnh thiếu men G6PD.

BSCKII. Bùi Mạnh Cường, Trưởng Khoa Nội hô hấp - Tiêu hóa cho biết: Cây lộc mại (hay còn gọi là lục mại, mọ trắng, rau mại, rau mọi...) là một loại cây thảo dược, thân gỗ, thuộc họ thầu dầu, có độc tính rất cao. Trong Đông y, cây có tác dụng chữa táo bón, kiết lỵ cấp tính hoặc dùng ngoài da chữa lở ngứa, nhưng cần dùng với liều chuẩn, dưới sự hướng dẫn của thầy thuốc, nếu không dễ dẫn đến ngộ độc.

Khi dùng với số lượng lớn lá cây lộc mại có thể gặp tình trạng đau bụng, đầy bụng, rối loạn nhịp tim, người mệt yếu, da xanh, tiểu màu đỏ… và có thể gây ra tan máu cấp. Nguy cơ ngộ độc nặng có thể xảy ra với một số trường hợp mắc các bệnh lý về máu, bệnh lý di truyền như người bệnh thiếu men G6PD giống trường hợp người bệnh trên.

Thiếu men G6PD là một bệnh di truyền về men rất phổ biến ở người. Trên thế giới có trên 400 triệu người mắc bệnh này. Đây là bệnh lý di truyền do nhận gen bất thường trên nhiễm sắc thể X. Men G6PD được màng hồng cầu trong máu sản xuất, bình thường giúp bảo vệ hồng cầu khỏi bị tấn công bởi các chất oxy hóa. Khi thiếu men này, hồng cầu dễ bị phá hủy do các chất oxy hóa có trong các loại như các loại đậu, các loại thuốc, lá cây…

Qua trường hợp trên, bác sĩ khuyến cáo: Người dân không nên tự ý sử dụng lá lộc mại hay các loại lá cây khác để ăn hoặc chữa bệnh theo những kinh nghiệm dân gian hay truyền miệng không có căn cứ vì dễ dẫn đến những hậu quả khôn lường cho sức khỏe. Khi có biểu hiện ngộ độc, người bệnh cần nhanh chóng đến các cơ sở y tế để được điều trị kịp thời.

(VTV.VN)

ad Sở Y Tế