Mỗi năm, bệnh dại cướp đi gần 59.000 sinh mạng trên thế giới, trong đó Việt Nam vẫn ghi nhận hàng chục ca. Điều đáng nói là tất cả những cái chết này đều có thể tránh được nếu xử trí vết thương đúng cách và tiêm vaccine kịp thời. Đây là lời cảnh báo và cũng là trách nhiệm chung của mỗi cá nhân, cộng đồng trong việc chủ động phòng ngừa căn bệnh nguy hiểm nhưng hoàn toàn có thể kiểm soát.
Khi sự chủ quan biến thành bi kịch
Đến nay, y học vẫn chưa có phương pháp điều trị đặc hiệu bệnh dại, một khi đã phát bệnh thì tỷ lệ tử vong gần như tuyệt đối. Virus dại tấn công hệ thần kinh trung ương, gây viêm não cấp tính và dẫn tới tử vong chỉ sau một thời gian ngắn. Chính vì vậy, bệnh dại luôn được coi là mối đe dọa nghiêm trọng đối với sức khỏe cộng đồng.
Phó Giám đốc Sở Y tế Hà Nội Vũ Cao Cương cho biết: Mặc dù bệnh đã có thể phòng ngừa rất hiệu quả bằng vaccine nhưng tại Việt Nam, trung bình mỗi năm có 75 trường hợp tử vong do bệnh dại; cùng với con số tử vong đó, hàng năm có trung bình khoảng 400.000 người bị chó, mèo cắn phải điều trị dự phòng bằng vaccine và huyết thanh kháng dại, ngoài ra còn gây tổn thất đến sức khỏe, tinh thần của người dân.
"Từ đầu năm 2025 đến nay, cả nước đã tiếp tục ghi nhận 59 trường hợp tử vong vì bệnh dại tại 18/34 tỉnh, thành phố. Trong đó, khu vực miền Bắc chiếm 42% trường hợp tử vong của cả nước tại 11/18 tỉnh, đặc biệt tại các vùng tiếp giáp với Hà Nội như Phú Thọ, Thái Nguyên, Bắc Ninh đã ghi nhận người tử vong vì bệnh dại" – ông Cương thông tin.
Điều đáng chú ý là hầu hết các ca tử vong đều có chung nguyên nhân: không tiêm vaccine sau khi bị chó mèo cắn. Thống kê cho thấy có tới 63% số ca tử vong do dại ở Việt Nam xuất phát từ sự chủ quan này. Không ít người nghĩ rằng "chó nhà cắn thì không sao", hoặc ngần ngại chi phí tiêm vaccine nên tự chữa bằng thuốc nam. Một số trường hợp trẻ em bị chó cắn nhưng không dám nói với gia đình, khiến việc xử lý và tiêm phòng không được thực hiện kịp thời.
Những dẫn chứng và số liệu trên cho thấy: bệnh dại không phải là thách thức bất khả kháng, mà là hậu quả của sự chủ quan và thiếu kiến thức. Chỉ một quyết định chậm trễ trong việc tiêm phòng có thể phải trả giá bằng cả sinh mạng.
Lá chắn đẩy lùi bệnh dại
Bệnh dại lây qua nước bọt của động vật bị nhiễm bệnh. Con người có thể mắc bệnh dại nếu động vật bị nhiễm bệnh cắn, liếm hoặc cào hoặc nước bọt từ động vật bị nhiễm bệnh xâm nhập vào cơ thể người thông qua vết thương hở (kể cả vết thương không phải do động vật gây ra) hoặc tiếp xúc với niêm mạc (miệng, mắt...).
Sau khi người tiếp xúc với bệnh dại, virus di chuyển hướng về phía não trước khi gây ra triệu chứng. Khi virus đến não, các triệu chứng sẽ xuất hiện ở người. Thời kỳ ủ bệnh (khoảng thời gian giữa thời điểm tiếp xúc và các triệu chứng bệnh dại xuất hiện) thường là 1- 3 tháng nhưng có thể dưới một tuần hoặc thậm chí sau hơn một năm.
Nếu không thực hiện các biện pháp phòng ngừa như rửa vết thương và tiêm vaccine phòng dại và/hoặc huyết thanh kháng dại, triệu chứng bệnh dại sẽ xuất hiện ở người sau thời gian ủ bệnh.
Triệu chứng ban đầu của bệnh dại thường giống với bệnh cúm, có thể gồm: sốt, đau đầu, cảm thấy mệt, đau hoặc cảm giác ngứa ran, châm chích hoặc nóng rát bất thường hoặc không rõ nguyên nhân tại vị trí vết cắn hoặc vết xước.
Khi bệnh tiến triển, các triệu chứng như sợ ánh sáng mạnh, sợ nước do không nuốt được, hành vi hung hăng, kích động, chảy nước bọt quá nhiều (chảy nước dãi), ảo giác (nhìn hoặc nghe thấy những thứ không có thật), sốt và đau đầu, ra mồ hôi nhiều và các cơ dần bị tê liệt bắt đầu từ vị trí vết cắn hoặc vết xước. Khi các triệu chứng tiến triển, bệnh nhân sẽ dần hôn mê trước khi tử vong.
Các chuyên gia khẳng định, chỉ có vaccine mới tạo ra "hàng rào miễn dịch" đủ mạnh để vô hiệu hóa virus trong giai đoạn ủ bệnh. Vaccine phòng dại hiện nay được đánh giá là an toàn và hiệu quả, đã cứu sống hàng triệu người trên toàn thế giới. Với những trường hợp vết thương nặng, sâu, gần thần kinh trung ương hoặc do nhiều con vật cắn, ngoài vaccine, người bệnh cần được chỉ định thêm huyết thanh kháng dại để tăng cường bảo vệ.
Đi cùng vaccine cho người, một giải pháp không thể thiếu là tiêm phòng dại cho vật nuôi. Chó mèo là nguồn lây chính, chiếm tới 99% số ca bệnh dại ở người. Tuy nhiên, tại nhiều địa phương, tỷ lệ tiêm phòng cho đàn chó mèo vẫn thấp, có nơi chỉ đạt dưới 50%. Việc thả rông chó mèo không tiêm vaccine tạo ra khoảng trống lớn trong phòng chống bệnh dại ở cộng đồng.
Phó Giám đốc Sở Y tế Hà Nội khẳng định: "Bệnh dại có tỷ lệ tử vong 100% khi phát bệnh, nhưng lại hoàn toàn có thể phòng ngừa bằng vaccine. Người dân tuyệt đối không được chủ quan. Hãy hành động ngay, vì bản thân, gia đình và cả cộng đồng".
Ở góc độ chính sách, Chính phủ đã ban hành Chương trình quốc gia phòng, chống bệnh dại đến năm 2030, đặt mục tiêu "không còn người tử vong vì bệnh dại". Chương trình tập trung vào ba nhóm giải pháp: tăng cường tiêm phòng cho đàn chó mèo và quản lý chặt chẽ vật nuôi; mở rộng khả năng tiếp cận vaccine, huyết thanh kháng dại cho mọi người dân; đẩy mạnh truyền thông, nâng cao nhận thức cộng đồng về xử trí và phòng ngừa bệnh dại.
https://daidoanket.vn/benh-dai-hiem-hoa-co-the-phong-ngua.html
https://www.qdnd.vn/y-te/cac-van-de/ngay-the-gioi-phong-chong-benh-dai-28-9-dung-de-su-chu-quan-phai-tra-gia-bang-tinh-mang-848087
https://vtv.vn/vaccine-phong-benh-dai-khong-gay-hai-100250927170051712.htm
* Virus RSV - mối đe dọa đường hô hấp với trẻ nhỏ và người cao tuổi
Trong những ngày gần đây, nhiều bệnh viện tại Hà Nội ghi nhận sự gia tăng trẻ nhập viện vì nhiễm virus hợp bào hô hấp (RSV – Respiratory Syncytial Virus). Đây là tác nhân gây bệnh đường hô hấp cấp tính phổ biến, đặc biệt nguy hiểm với trẻ dưới 2 tuổi và người cao tuổi.
Khoa Sơ sinh, Bệnh viện Đa khoa Đức Giang vừa điều trị thành công một ca suy hô hấp cấp tiến triển (ARDS) do viêm phổi bởi virus RSV ở trẻ sơ sinh mới 32 ngày tuổi. Bệnh nhi có tiền sử sinh non 36 tuần, nặng 2.300gr, nhập viện trong tình trạng suy hô hấp nhanh, toan hô hấp nặng và suy tuần hoàn, nguy cơ tử vong rất cao.
Ban đầu, trẻ được hỗ trợ thở oxy, sau đó chuyển sang thở máy không xâm nhập. Tuy nhiên, chỉ sau 3 ngày, tình trạng xấu đi, buộc phải đặt ống nội khí quản và thở máy xâm nhập. Dù đã tối ưu thông số, phổi vẫn giãn nở kém, khí máu cho thấy tình trạng toan hô hấp nghiêm trọng. Các bác sĩ quyết định chuyển sang thở máy tần số cao (HFO) – kỹ thuật hồi sức hiện đại áp dụng cho những trường hợp nặng không đáp ứng với thở máy thông thường.
Nhờ can thiệp kịp thời, sau hơn một ngày thở HFO, phổi bệnh nhi cải thiện, chỉ số khí máu ổn định. Trẻ được chuyển về thở máy thường, cai máy thành công sau 7 ngày và xuất viện khỏe mạnh sau hơn 15 ngày điều trị tích cực.
Không chỉ ở Đức Giang, tại Phòng khám Nhi A122 – Bệnh viện Đa khoa Hà Đông, nhiều trẻ được đưa đến khám trong tình trạng ho, khò khè, khó thở. Kết quả chẩn đoán cho thấy phần lớn mắc RSV.
Theo các bác sĩ, triệu chứng ban đầu của RSV rất giống cảm cúm thông thường: ho, sổ mũi, sốt nhẹ. Tuy nhiên, bệnh có thể diễn biến nhanh thành viêm tiểu phế quản, viêm phổi. Trẻ dễ gặp tình trạng khó thở, rút lõm ngực, tím tái – đặc biệt ở nhóm trẻ dưới 2 tuổi, sơ sinh, sinh non hoặc có bệnh nền tim phổi.
Thực tế tại Việt Nam, RSV được coi là nguyên nhân hàng đầu gây viêm đường hô hấp cấp tính ở trẻ nhỏ. Thống kê cho thấy, cứ 100 trẻ dưới 6 tháng tuổi thì có 2–3 trẻ phải nhập viện do virus này.
Điều đáng lo ngại, hiện chưa có vaccine phòng bệnh hay thuốc điều trị đặc hiệu đối với RSV. Người bệnh chỉ được điều trị hỗ trợ, kiểm soát triệu chứng và phòng ngừa biến chứng. Do đó, việc phát hiện sớm và chăm sóc kịp thời đóng vai trò quyết định trong kết quả điều trị.
Virus RSV có hai phân nhóm chính (RSV-A và RSV-B) và đều có thể gây nhiễm trùng đường hô hấp trên, dưới. Người từng nhiễm RSV vẫn có thể tái nhiễm nhiều lần do miễn dịch không bền vững, nhất là trẻ nhỏ và người cao tuổi.
Để phòng tránh, bác sĩ khuyến cáo cha mẹ cần theo dõi sát các dấu hiệu bất thường ở trẻ: ho nhiều, thở nhanh, khò khè, bú kém, sốt cao, tím tái. Khi xuất hiện những triệu chứng này, cần đưa trẻ đi khám ngay, không tự ý dùng kháng sinh vì RSV là virus, kháng sinh không có tác dụng.
Ngoài ra, cha mẹ cần thực hiện vệ sinh tay thường xuyên, che miệng khi ho, hạn chế để trẻ tiếp xúc với người đang mắc cảm cúm hay nhiễm trùng hô hấp. Trẻ sinh non, trẻ sơ sinh hoặc có bệnh nền cần được theo dõi chặt chẽ hơn.
https://phapluatxahoi.kinhtedothi.vn/virus-rsv-moi-de-doa-duong-ho-hap-voi-tre-nho-va-nguoi-cao-tuoi-432055.html
* Bữa ăn lành mạnh, nền móng cho tương lai khoẻ mạnh, cao lớn
Đó là thông tin được Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn chia sẻ tại Ngày Dinh dưỡng cộng đồng Việt Nam lần 5 do Báo Sức khỏe và Đời sống tổ chức sáng 28-9 tại Công viên Thống Nhất (Hà Nội).
Phát biểu tại sự kiện, Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn nhấn mạnh rằng khi xã hội ngày càng phát triển, nhận thức về vai trò của dinh dưỡng cũng ngày càng sâu sắc hơn. Dinh dưỡng không chỉ là để no bụng, mà chính là nền móng cho sự phát triển toàn diện về thể chất, trí tuệ và sức khỏe của từng cá nhân và của cả dân tộc.
Theo Thứ trưởng Trần Văn Thuấn, việc ăn uống khoa học, đúng cách, hợp lý theo từng độ tuổi, thể trạng không phải là câu chuyện riêng của ngành Y tế mà là mối quan tâm chung của mỗi gia đình, cộng đồng và toàn bộ hệ thống chính trị. Đây chính là lý do vì sao Đảng và Nhà nước luôn đặt vấn đề dinh dưỡng vào vị trí then chốt trong mọi chủ trương lớn về chăm sóc sức khỏe toàn dân.
Thứ trưởng Trần Văn Thuấn viện dẫn tinh thần chỉ đạo xuyên suốt của đồng chí Tổng Bí thư Tô Lâm, người nhiều lần khẳng định rằng chăm sóc sức khỏe nhân dân phải là nền tảng và là ưu tiên hàng đầu trong mọi chiến lược phát triển đất nước. Tư duy y tế hiện nay cần được chuyển mạnh mẽ từ trọng tâm điều trị sang trọng tâm phòng bệnh, mà trong đó, dinh dưỡng giữ vai trò tiên quyết.
Đặc biệt, Nghị quyết số 72-NQ/TW ngày 9-9-2025 của Bộ Chính trị về một số giải pháp đột phá nhằm tăng cường bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân đã nhấn mạnh rất rõ vai trò của dinh dưỡng trong phòng bệnh. Theo Nghị quyết này, dinh dưỡng phải được chú trọng và thực hiện một cách nghiêm túc trong suốt vòng đời con người, theo từng giai đoạn phát triển, từng nhóm tuổi và tình trạng sức khỏe. Việc đảm bảo cân đối khẩu phần, thành phần dinh dưỡng và chất lượng bữa ăn cần phù hợp với thể trạng, văn hóa và điều kiện kinh tế - xã hội của người Việt Nam.
"Bữa ăn lành mạnh hôm nay chính là sự chuẩn bị cho một tương lai khỏe mạnh, cao lớn, thông minh và hạnh phúc hơn. Đó là mục tiêu và là mong muốn lớn nhất của ngành Y tế", Thứ trưởng Trần Văn Thuấn khẳng định.
Chia sẻ về ý nghĩa của chương trình, nhà báo Trần Tuấn Linh, Tổng Biên tập Báo Sức khỏe và Đời sống, Trưởng Ban Tổ chức Ngày Dinh dưỡng cộng đồng Việt Nam lần thứ 5 cho biết, chương trình đã thực sự trở thành một hoạt động truyền thông vì sức khỏe cộng đồng có giá trị thiết thực, góp phần quan trọng trong việc nâng cao hiểu biết của người dân về thực hành dinh dưỡng khoa học và vận động hợp lý.
Tính đến nay, mỗi lần tổ chức, sự kiện thu hút trực tiếp khoảng 2.000 - 3.000 lượt người tham gia tại thực địa và hơn 5 triệu lượt tiếp cận trên các nền tảng truyền thông, mạng xã hội. Đặc biệt, các bác sĩ, chuyên gia dinh dưỡng đã trực tiếp thăm khám và tư vấn cho ít nhất 1.000 người tại sự kiện mỗi năm, mang lại giá trị thiết thực, cụ thể và có chiều sâu.
Năm nay, sự kiện tiếp tục thu hút sự tham gia của 20 đội chơi đến từ nhiều địa phương, với các phần thi kết hợp giữa kiến thức và vận động về dinh dưỡng và chăm sóc sức khỏe. Bên cạnh đó, Ban Tổ chức còn bố trí 10 gian tư vấn riêng biệt với sự có mặt của các chuyên gia dinh dưỡng hàng đầu để thăm khám và tư vấn miễn phí cho người dân.
https://hanoimoi.vn/bua-an-lanh-manh-nen-mong-cho-tuong-lai-khoe-manh-cao-lon-717592.html