TS.BS Phùng Thị Thu Hà - Trưởng khoa Răng miệng, Bệnh viện Hữu nghị Việt Nam - Cu Ba cho biết: Phụ nữ mang thai có nguy cơ cao mắc viêm nha chu do sự thay đổi nội tiết tố, đặc biệt là sự gia tăng hormone estrogen và progesterone. Những hormone này khiến lợi dễ sưng, đỏ, nhạy cảm hơn và phản ứng mạnh với mảng bám vi khuẩn – nguyên nhân chính gây viêm nha chu.
Bên cạnh đó, tình trạng buồn nôn, nôn ói, ăn nhiều bữa nhỏ hoặc thay đổi thói quen vệ sinh răng miệng trong thai kỳ cũng làm tăng nguy cơ mắc bệnh. Nhiều mẹ bầu thay đổi thói quen chăm sóc răng miệng, nhất là buổi sáng, vệ sinh răng miệng chưa được thực hiện đầy đủ tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển.
Viêm nha chu không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe răng miệng mà còn tiềm ẩn nhiều biến chứng cho thai kỳ. Phụ nữ mang thai bị viêm nha chu có nguy cơ sinh non trước 37 tuần, trẻ sinh ra có thể nhẹ cân dưới 2,5kg, dễ gặp khó khăn về hô hấp, miễn dịch yếu và có thể ảnh hưởng đến sự phát triển trí tuệ sau này. Ngoài sinh non và thiếu cân, viêm nha chu còn làm tăng nguy cơ tiền sản giật – một trong những rối loạn nguy hiểm đe dọa tính mạng mẹ và bé, cùng với nhiễm trùng huyết.
Việc can thiệp nha khoa cho phụ nữ mang thai cần lựa chọn đúng thời điểm và phương pháp mang lại hiệu quả.
Nguyên nhân là do vi khuẩn từ vùng viêm ở nướu có thể xâm nhập vào máu, gây phản ứng viêm toàn thân. Quá trình này kích hoạt giải phóng các chất sinh học như cytokine, prostaglandin, từ đó ảnh hưởng đến sự co bóp tử cung và sự phát triển bình thường của thai nhi.
Thực tế, nhiều yếu tố trong sinh hoạt hằng ngày khiến phụ nữ mang thai dễ mắc viêm nha chu hơn. Khi bị ốm nghén, thai phụ thường ăn nhiều bữa nhỏ hoặc ăn vặt liên tục để giảm cảm giác buồn nôn. Tuy nhiên, sau khi ăn lại ít khi vệ sinh răng miệng, khiến mảng bám hình thành và tích tụ nhiều hơn.
Một số mẹ bầu còn có tâm lý lo sợ việc điều trị nha khoa có thể ảnh hưởng đến thai nhi nên ngại đi khám. Chính sự chần chừ này khiến nhiều trường hợp chỉ đến bệnh viện khi bệnh đã tiến triển nặng, việc điều trị phức tạp và nguy cơ biến chứng cao hơn.
Ngoài ra, việc chăm sóc răng miệng khi mang thai vẫn chưa được quan tâm đúng mức. Không ít phụ nữ chỉ tập trung vào dinh dưỡng, khám thai định kỳ mà quên rằng răng miệng cũng là một phần quan trọng trong sức khỏe tổng thể.
Một số dấu hiệu của viêm nha chu mà mẹ bầu nên đi khám như lợi sưng đỏ, dễ chảy máu; hôi miệng; răng ê buốt, lung lay; tụt lợi, có mủ. Khi phát hiện những dấu hiệu này, mẹ bầu nên đi khám nha khoa kịp thời sẽ giúp việc điều trị hiệu quả, tránh biến chứng cho cả mẹ và bé.
Theo TS.BS Phùng Thị Thu Hà, việc can thiệp nha khoa cho phụ nữ mang thai cần lựa chọn đúng thời điểm và phương pháp. Giai đoạn tam cá nguyệt thứ hai (từ tháng thứ 4 đến tháng thứ 6) được coi là thời điểm an toàn nhất để thực hiện can thiệp nha khoa. Khi đó, thai kỳ đã ổn định và nguy cơ biến chứng thấp hơn so với 3 tháng đầu hoặc cuối.
Trong quá trình điều trị, việc chụp X-quang chỉ thực hiện khi thật sự cần thiết và phải dùng áo chì bảo vệ vùng bụng. Việc sử dụng thuốc kháng sinh hay giảm đau đều phải tuân thủ nghiêm ngặt chỉ định của bác sĩ, ưu tiên những loại an toàn cho thai nhi. Đối với điều trị nha chu, các phương pháp không xâm lấn như lấy cao răng, hướng dẫn vệ sinh răng miệng đúng cách là lựa chọn ưu tiên hàng đầu. Đặc biệt, thai phụ cần thông báo rõ tình trạng mang thai cho bác sĩ nha khoa trước khi điều trị.
TS.BS Phùng Thị Thu Hà cho biết: Để phòng tránh viêm nha chu, mẹ bầu cần kết hợp chế độ dinh dưỡng khoa học với thói quen vệ sinh răng miệng đều đặn:
Dinh dưỡng: Ăn uống đầy đủ chất, bổ sung thực phẩm giàu canxi, vitamin C, vitamin D… vừa tốt cho thai nhi, vừa giúp nướu và răng chắc khỏe.
Vệ sinh răng miệng: Đánh răng 2 lần/ngày bằng kem chứa fluoride, dùng bàn chải lông mềm, thay bàn chải 3 tháng/lần. Kết hợp chỉ nha khoa để làm sạch kẽ răng, súc miệng bằng nước muối sinh lý hoặc dung dịch chuyên dụng sau khi ăn. Sau khi nôn ói, nên súc miệng bằng nước muối để trung hòa axit, tránh đánh răng ngay để hạn chế men răng bị mòn.
Khám nha khoa: Nếu có kế hoạch sinh con, nên khám răng miệng trước khi mang thai. Trong thai kỳ, cần đi khám ít nhất một lần vào giữa thai kỳ để phát hiện và xử trí sớm các vấn đề răng miệng.
TS.BS Phùng Thị Thu Hà nhấn mạnh: "Chăm sóc sức khỏe răng miệng khi mang thai không chỉ bảo vệ nụ cười của mẹ mà còn là hành động thiết thực để đảm bảo một thai kỳ an toàn, khỏe mạnh cho bé. Một nụ cười khỏe mạnh của mẹ chính là nền tảng cho một khởi đầu khỏe mạnh của con. Đừng để viêm nha chu âm thầm ảnh hưởng đến cả hành trình thai kỳ.
Duy Tuân