Trình bày tại phiên họp, Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan nêu rõ, việc ban hành dự thảo Luật nhằm hoàn thiện cơ sở pháp lý về phòng bệnh, góp phần nâng cao sức khỏe cả về thể chất và tinh thần, tầm vóc, tuổi thọ, chất lượng cuộc sống của người Việt Nam thông qua việc kiểm soát hiệu quả bệnh truyền nhiễm, bệnh không lây nhiễm và các yếu tố nguy cơ đối với sức khỏe.
Kiểm soát hiệu quả bệnh truyền nhiễm, bệnh không lây nhiễm và các yếu tố nguy cơ, góp phần nâng cao sức khỏe toàn dân.
Dự thảo Luật Phòng bệnh quy định về phòng, chống bệnh truyền nhiễm; phòng, chống bệnh không lây nhiễm, các rối loạn sức khỏe tâm thần và các yếu tố nguy cơ khác; dinh dưỡng trong phòng bệnh và các điều kiện bảo đảm để phòng bệnh. Trên cơ sở 5 chính sách đã được Chính phủ thông qua, dự thảo Luật Phòng bệnh gồm 6 chương với 41 điều. Có 8 nhóm nội dung sửa đổi, hoàn thiện dự án Luật, bao gồm:
Thứ nhất, nhóm những quy định chung, dự thảo Luật đưa ra tổng thể các chính sách của Nhà nước về phòng bệnh và các nội dung về quản lý nhà nước về phòng bệnh, tập trung vào các chính sách của Nhà nước về thực hiện việc phòng bệnh; ưu tiên trong hỗ trợ, khuyến khích các cá nhân, tổ chức tham gia phòng bệnh… Dự thảo Luật quy định trách nhiệm của cơ quan, tổ chức trong hoạt động phòng bệnh, các hành vi bị nghiêm cấm trong hoạt động phòng bệnh; đối tượng, nội dung, yêu cầu và hình thức thông tin, giáo dục, truyền thông về phòng bệnh; trách nhiệm thông tin truyền thông về phòng bệnh và hợp tác quốc tế trong phòng bệnh.
Đồng thời, bổ sung ngày Sức khỏe toàn dân Việt Nam là ngày 07/4 hàng năm và giao trách nhiệm cho Bộ Y tế trong việc chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành liên quan và UBND các cấp hướng dẫn, chỉ đạo, tổ chức Ngày Sức khỏe toàn dân Việt Nam.
Thứ hai, quy định về phân loại bệnh truyền nhiễm, dịch bệnh truyền nhiễm, dự thảo Luật quy định cách thức phân loại bệnh truyền nhiễm, dịch bệnh truyền nhiễm và thanh toán, loại trừ một số bệnh truyền nhiễm lưu hành và phân cấp cho Bộ trưởng Bộ Y tế quy định tiêu chí xác định phân loại nhóm bệnh truyền nhiễm; quy định tiêu chí xác định dịch bệnh; quy định tiêu chí dịch bệnh vượt quá khả năng, điều kiện ứng phó, khắc phục hậu quả của chính quyền các cấp.
Thứ ba, quy định về các biện pháp phòng, chống bệnh truyền nhiễm, dịch bệnh truyền nhiễm, dự thảo Luật quy định toàn diện các biện pháp phòng, chống bệnh truyền nhiễm, dịch bệnh truyền nhiễm. Đối với các biện pháp có liên quan trực tiếp đến quyền con người, quyền công dân thì mới quy định nguyên tắc trong luật như: giám sát bệnh truyền nhiễm; cách ly y tế; kiểm dịch y tế; bảo đảm an toàn sinh học, an ninh sinh học trong xét nghiệm; sử dụng vắc xin, sinh phẩm.
Các biện pháp mang tính chất chuyên môn giao cho Bộ trưởng Bộ Y tế quy định chi tiết: đánh giá nguy cơ, cảnh báo dịch bệnh truyền nhiễm; điều tra xác định và khai báo, báo cáo, thông tin dịch bệnh truyền nhiễm...
Khi dịch bệnh truyền nhiễm vượt quá khả năng, điều kiện ứng phó, khắc phục hậu quả thì bổ sung các biện pháp khác theo quy định của pháp luật về tình trạng khẩn cấp và pháp luật về phòng thủ dân sự.
Thứ tư, quy định về giám sát trong phòng bệnh, dự thảo Luật quy định việc giám sát trong phòng bệnh gồm đối tượng giám sát bệnh truyền nhiễm; đối tượng giám sát bệnh không lây nhiễm; đối tượng giám sát trong dinh dưỡng; đối tượng giám sát trong phòng, chống thương tích; đối tượng giám sát trong quản lý các rối loạn sức khỏe tâm thần.
Thứ năm, quy định về cách ly y tế, dự thảo Luật quy định người mắc bệnh truyền nhiễm, người bị nghi ngờ mắc bệnh truyền nhiễm, người mang mầm bệnh truyền nhiễm, người tiếp xúc với tác nhân gây bệnh truyền nhiễm thuộc nhóm A và một số bệnh thuộc nhóm B phải được cách ly y tế tại nhà, tại cơ sở khám bệnh, chữa bệnh hoặc tại các cơ sở, địa điểm khác.
Thứ sáu, quy định về kiểm dịch y tế, dự thảo Luật quy định kiểm dịch y tế tại khu vực cửa khẩu đối với người, phương tiện, hàng hóa, thi thể, hài cốt, tro cốt, mẫu bệnh phẩm, sản phẩm sinh học, mô, bộ phận cơ thể người xuất - nhập - quá cảnh Việt Nam. Nội dung kiểm dịch bao gồm khai báo y tế, giám sát y tế, kiểm tra y tế, xử lý y tế, giám sát bệnh truyền nhiễm và áp dụng các biện pháp phòng bệnh, đáp ứng bệnh truyền nhiễm được thực hiện tại khu vực cửa khẩu.
Thứ bảy, quy định về bảo đảm an toàn, an ninh sinh học trong xét nghiệm, dự thảo Luật quy định về bảo đảm an toàn sinh học đối với xét nghiệm. Theo đó, cơ sở xét nghiệm phải đáp ứng các điều kiện an toàn sinh học phù hợp với từng cấp độ và chỉ được tiến hành xét nghiệm trong phạm vi chuyên môn sau khi được cơ quan nhà nước có thẩm quyền về y tế cấp giấy chứng nhận đạt tiêu chuẩn an toàn sinh học; bảo đảm quy định về quản lý mẫu bệnh phẩm và quy định về bảo vệ người làm việc trong cơ sở xét nghiệm. Dự thảo Luật bổ sung thêm quy định về bảo đảm an ninh sinh học trong xét nghiệm.
Thứ tám, quy định về vắc xin, sinh phẩm và tiêm chủng, dự thảo Luật quy định mọi người có quyền được sử dụng và được bảo đảm công bằng trong tiếp cận vắc xin, sinh phẩm theo từng lứa tuổi, từng đối tượng trong suốt vòng đời để bảo vệ sức khỏe bản thân và cộng đồng. Bên cạnh đó, dự thảo Luật đã quy định hình thức thực hiện tiêm chủng, trong đó tiêm chủng mở rộng và tiêm chủng chống dịch là tiêm chủng bắt buộc do ngân sách nhà nước bảo đảm.