Bệnh não mô cầu do vi khuẩn Neisseria meningitidis gây ra, có hơn 12 nhóm huyết thanh, trong đó các nhóm A, B, C, W, Y thường gây bệnh ở người. Bệnh có thể xuất hiện rải rác quanh năm, nhưng thường bùng phát thành ổ dịch nhỏ vào mùa đông – xuân khi thời tiết lạnh và ẩm. Trẻ em và thanh thiếu niên là nhóm dễ mắc nhất do hệ miễn dịch còn yếu hoặc sinh hoạt tập trung trong trường học, ký túc xá. Tỷ lệ tử vong cao (có thể lên đến 50% nếu không được điều trị kịp thời) và nhiều trường hợp để lại di chứng nặng nề như điếc, tổn thương não, hoại tử chi.
Ở Việt Nam, bệnh xuất hiện rải rác tại nhiều tỉnh, thành phố, trong đó có thành phố Hà Nội, các ca bệnh thường ghi nhận lẻ tẻ và luôn tiềm ẩn nguy cơ bùng phát.
Đường lây truyền: Bệnh lây chủ yếu qua dịch tiết đường hô hấp (nước bọt, dịch mũi họng) khi tiếp xúc gần với người mắc hoặc người lành mang vi khuẩn. Bệnh có diễn biến rất nhanh, có thể gây tử vong chỉ trong vòng 24-48 giờ.
Đối tượng nguy cơ cao: Trẻ nhỏ, học sinh – sinh viên sống tập trung trong ký túc xá, nhà trẻ, trường học; người có sức đề kháng kém.
Dấu hiệu nhận biết sớm: Sốt cao đột ngột, đau đầu dữ dội, buồn nôn hoặc nôn, cứng gáy, nổi ban xuất huyết trên da. Khi có các triệu chứng nghi ngờ, cần đưa người bệnh đến cơ sở y tế ngay để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
Các biện pháp phòng bệnh:
- Giữ vệ sinh cá nhân, rửa tay thường xuyên bằng xà phòng.
- Đeo khẩu trang khi đến nơi đông người, che miệng khi ho, hắt hơi.
- Giữ gìn nhà cửa, phòng học thông thoáng, sạch sẽ.
- Tránh dùng chung đồ dùng cá nhân như cốc, khăn mặt, bàn chải đánh răng.
- Hạn chế tiếp xúc gần với người đang có triệu chứng viêm đường hô hấp.
- Chủ động đưa trẻ em và người trong gia đình đi tiêm vắc xin phòng bệnh não mô cầu tại các điểm tiêm chủng dịch vụ.
Xử trí khi có ca bệnh: Nếu trong gia đình, lớp học hoặc khu tập thể phát hiện người mắc bệnh, cần nhanh chóng đưa đi điều trị, đồng thời thông báo cho y tế địa phương để được hướng dẫn giám sát, phòng dịch kịp thời.
Ngành Y tế Hà Nội khuyến cáo, bệnh não mô cầu có thể tiến triển rất nhanh, chỉ trong vài giờ đến vài ngày, do đó tuyệt đối không chủ quan. Người dân cần nâng cao cảnh giác, theo dõi sát sức khỏe của trẻ em và người thân. Mỗi người dân hãy cùng chung tay thực hiện các biện pháp vệ sinh, chủ động tiêm chủng và kịp thời báo cáo cho cơ quan y tế khi phát hiện ca nghi ngờ để bảo vệ sức khỏe bản thân, gia đình và cộng đồng.
CDC Hà Nội