Hành trình chào đón một sinh linh bé nhỏ không chỉ là niềm vui, mà còn là thử thách lớn đối với nhiều gia đình.
Trong bối cảnh dị tật bẩm sinh và các bệnh lý di truyền ngày càng hiện hữu như một rủi ro khó lường, việc chủ động thực hiện sàng lọc, chẩn đoán trước sinh và sơ sinh không chỉ giúp phát hiện sớm bất thường, mà còn mở ra cơ hội sống khỏe mạnh cho thế hệ tương lai.
Tại Hà Nội, với sự vào cuộc quyết liệt của ngành Y tế và các cấp quản lý dân số, chương trình sàng lọc trước sinh và sơ sinh đã thực sự trở thành một "tấm lá chắn" vững chắc, góp phần nâng cao chất lượng giống nòi.
Hiểm họa dị tật bẩm sinh
Theo số liệu thống kê, mỗi năm tại Việt Nam có khoảng 1,5 triệu trẻ chào đời, trong đó có từ 2 - 3% mắc dị tật bẩm sinh hoặc các bệnh lý di truyền nghiêm trọng. Những bệnh phổ biến như hội chứng Down, Edwards, Patau, Thalassemia (tan máu bẩm sinh), thiếu men G6PD, tăng sản tuyến thượng thận bẩm sinh... không chỉ ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và sự phát triển trí tuệ của trẻ, mà còn trở thành gánh nặng kéo dài đối với gia đình và xã hội. Đáng báo động hơn, có tới 11% trẻ sơ sinh tử vong do dị tật bẩm sinh - một con số khiến bất kỳ bậc cha mẹ nào cũng phải giật mình.
Vợ chồng anh K.V.T và chị L.T.Đ (tại tỉnh Thái Nguyên) từng sống trong ám ảnh khi hai con trai đều mang dị tật bẩm sinh khiến việc đi lại vô cùng khó khăn. Biết rằng bản thân mang gen bệnh di truyền, anh chị đã từng tuyệt vọng, không dám nghĩ đến chuyện sinh thêm con. Nhưng rồi, tia hy vọng được thắp lên nhờ một bước tiến của y học: Kỹ thuật xét nghiệm di truyền tiền làm tổ tại Bệnh viện Phụ sản Hà Nội, giúp phát hiện bất thường gen trước khi thai được hình thành. Thực hiện xét nghiệm di truyền và sàng lọc trước sinh, sơ sinh thực sự đã giúp vợ chồng anh T và chị Đ sinh ra được đứa con khỏe mạnh.
Tại Hà Nội, nơi được xem là đầu tàu trong chiến lược chăm sóc sức khỏe sinh sản, các con số cho thấy nhu cầu sàng lọc trước sinh ngày càng tăng mạnh.
Riêng Bệnh viện Phụ sản Hà Nội - đơn vị tuyến đầu trong lĩnh vực hỗ trợ sinh sản - mỗi năm tiếp nhận hơn 20.000 thai phụ đến khám và tư vấn chẩn đoán trước sinh. Trong đó, hơn 1.000 trường hợp phải thực hiện chọc ối để xét nghiệm di truyền do có yếu tố nguy cơ cao. Những xét nghiệm này giúp phát hiện các dị tật thai nhi như hội chứng Down (tam bội thể 21), Edwards (tam bội thể 18), Patau (tam bội thể 13), dị tật ống thần kinh, cũng như một số khuyết tật có thể can thiệp sau sinh như sứt môi, hở hàm ếch, tay chân khoèo...
Chủ động hôm nay, bảo vệ ngày mai
Đứng trước thực trạng đáng lo ngại về bệnh lý di truyền và dị tật bẩm sinh, Thành phố Hà Nội không chỉ nhìn nhận vấn đề dưới góc độ y tế mà còn xem đây là một nhiệm vụ chiến lược trong công cuộc phát triển dân số bền vững.
Kể từ năm 2017, Hà Nội là địa phương đầu tiên trong cả nước triển khai mạnh mẽ chuyển hướng từ "Dân số - Kế hoạch hóa gia đình" sang "Dân số và Phát triển", theo đúng tinh thần Nghị quyết số 21-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng với mục tiêu đến năm 2030 đạt 90% nam nữ thanh niên được tư vấn khám sức khỏe trước khi kết hôn; 70% phụ nữ mang thai được tầm soát ít nhất 4 loại bệnh, tật bẩm sinh; và 90% trẻ sơ sinh được tầm soát ít nhất 5 bệnh tật bẩm sinh phổ biến.
Theo TS.BS Vũ Duy Hưng, Chi cục trưởng Chi cục Dân số, Trẻ em và Phòng, chống tệ nạn xã hội thành phố Hà Nội, Thành phố đã chủ động triển khai nhiều đề án, kế hoạch trọng điểm về sàng lọc trước sinh và sơ sinh nhằm nâng cao chất lượng dân số. Gần 200 tỷ đồng đã được đầu tư để mở rộng các hoạt động thiết thực như lấy mẫu máu gót chân tại các xã, phường; siêu âm sàng lọc định kỳ cho phụ nữ mang thai; phối hợp chặt chẽ với Trung tâm Sàng lọc - Chẩn đoán trước sinh và sơ sinh của Bệnh viện Phụ sản Hà Nội để tiếp nhận mẫu, xét nghiệm và trả kết quả nhanh chóng.
Song song với chuyên môn y tế, công tác truyền thông được đổi mới mạnh mẽ. Từ các kênh truyền thống đến mạng xã hội, thông điệp về tầm quan trọng của sàng lọc gen, sàng lọc trước sinh và sơ sinh được lan tỏa rộng rãi. Đội ngũ cán bộ dân số cơ sở được tập huấn bài bản, trực tiếp đến từng tổ dân phố để tuyên truyền, vận động người dân chủ động tham gia, cùng chung tay vì một thế hệ tương lai khỏe mạnh, góp phần xây dựng Thủ đô phát triển toàn diện và bền vững.
Kết quả khả quan đã được ghi nhận trong 6 tháng đầu năm 2025, tỉ lệ phụ nữ mang thai được sàng lọc 4 bệnh phổ biến đạt 87,5% (tăng 5,1% so với cùng kỳ năm trước). Tỉ lệ trẻ sơ sinh được sàng lọc 5 bệnh phổ biến như suy giáp bẩm sinh, thiếu men G6PD, tăng sản tuyến thượng thận... đạt 90,4% (tăng 7,3%). Đây không chỉ là thành tựu trong công tác dân số mà còn là minh chứng sống động cho sự chủ động của người dân trong việc chăm sóc sức khỏe sinh sản một cách khoa học và hiệu quả.
BSCK II Nguyễn Mỹ Dung, Phó Trưởng khoa Hỗ trợ sinh sản và Nam học, Bệnh viện Phụ sản Hà Nội, khuyến cáo, mỗi bạn trẻ nên khám tiền hôn nhân và khám trước khi mang thai để phát hiện sớm bất thường nhiễm sắc thể và bệnh lý di truyền đơn gen. Khi đã mang thai, cần tuyệt đối tuân thủ lịch tầm soát để nhận diện sớm dị tật ngay từ trong bụng mẹ. Đặc biệt, giai đoạn 24 - 48 giờ sau sinh là "thời điểm vàng" để lấy máu gót chân phát hiện rối loạn bẩm sinh mà mắt thường không thấy được.
Sàng lọc và tầm soát trước sinh, sơ sinh không chỉ là trách nhiệm của mỗi cá nhân mà còn là nghĩa vụ đối với thế hệ tương lai. Mỗi hành động chủ động hôm nay chính là cam kết vững chắc cho một tương lai khỏe mạnh và phát triển toàn diện.
https://hanoimoi.vn/sang-loc-truoc-sinh-va-so-sinh-la-chan-vung-chac-bao-ve-the-he-tuong-lai-715957.html
* Từ vết xước nhỏ, cụ bà 80 tuổi suýt mất chân vì vi khuẩn MRSA
Chỉ từ một vết xây xước nhỏ, cụ bà suýt mất cả bàn chân do vi khuẩn MRSA tấn công. Nhờ đội ngũ y bác sĩ Bệnh viện Thanh Nhàn, bàn chân của bệnh nhân đã được giữ lại. Đây là lời cảnh báo về sự nguy hiểm của các vết thương nhỏ, đặc biệt với người cao tuổi.
3 - 4 ngày trước, một bệnh nhân nữ (80 tuổi, Hà Nội) xuất hiện ngứa và xây xước nhẹ ở mu ngón I bàn chân phải. Tuy nhiên, khi bệnh nhân được đưa vào Bệnh viện Thanh Nhàn thì bàn chân đã sưng, tấy đỏ, đau dữ dội. Ban đầu, bệnh nhân được chẩn đoán viêm mô bào, nhưng chỉ sau 24 giờ, bệnh tiến triển nhanh chóng thành áp xe hóa bàn chân do tụ cầu vàng kháng methicillin (MRSA) – một chủng vi khuẩn "khó nhằn".
ThS.BS nội trú Nguyễn Văn Dương – Khoa Ngoại thần kinh, đã chủ động hội chẩn khoa, tham vấn tuyến trung ương, đưa ra chỉ định điều trị, xử lý kịp thời, tránh biến chứng nặng. Bệnh nhân đã được hai lần phẫu thuật cắt lọc áp xe, dẫn lưu nhiễm trùng hàng ngày và lấy dịch làm kháng sinh đồ. Các bác sĩ đã hút VAC hỗ trợ liền vết thương, sau đó ghép da che phủ tổn khuyết. Đồng thời, phối hợp 2 - 3 loại kháng sinh đặc hiệu, chăm sóc vết thương sát sao, theo dõi huyết áp và bổ sung dinh dưỡng trong suốt 3 tuần điều trị.
Kết quả là bàn chân được giữ lại. Vết thương sạch, mảnh ghép da bám dính tốt, hồng hào, bệnh nhân giảm đau rõ rệt, hồi phục ổn định. "Lúc trước đau ở mu bàn chân kéo từ ngón chân lên trên, sau khi điều trị xong tôi cảm thấy chân nhẹ hơn nhiều. Các y bác sĩ Khoa Ngoại thần kinh chăm sóc tôi rất tốt" - nữ bệnh nhân xúc động chia sẻ.
Bác sĩ Nguyễn Văn Dương cho rằng, đây là tình huống đặc biệt, bởi thông thường một xây xước nhỏ tự khỏi hoặc chỉ cần dùng thuốc kháng sinh giảm đau và chăm sóc là tự khỏi. Nhưng trường hợp này diễn biến nhanh, dùng thuốc không cải thiện và có nguy cơ mất bàn chân. Vì vậy, đòi hỏi các bác sĩ theo dõi sát sao và can thiệp kịp thời. Bởi nếu chậm trễ, biến chứng nặng có thể xảy ra và hiệu quả điều trị sẽ thấp.
Từ câu chuyện của bệnh nhân này, các bác sĩ gửi tới cộng đồng thông điệp: mọi người không chủ quan với bất kỳ vết thương hay xây xước nào, đặc biệt ở người cao tuổi, thể trạng yếu, suy kiệt hoặc có bệnh mãn tính như: đái tháo đường tuýp II, suy giảm miễn dịch, vệ sinh thân thể kém. Mọi người cần vệ sinh vết thương bằng dung dịch sát khuẩn hoặc nước muối sinh lý. Ngoài ra, cần tìm đến cơ sở y tế ngay khi có dấu hiệu sưng đỏ, đau tăng, hoặc khi thuốc không cải thiện triệu chứng.
Ca bệnh này một lần nữa khẳng định năng lực chuyên môn vững vàng và sự tận tâm vì sức khỏe cộng đồng của đội ngũ y, bác sĩ Bệnh viện Thanh Nhàn. Đồng thời, là minh chứng, ngay cả những ca nhiễm trùng phức tạp do vi khuẩn kháng thuốc cũng có thể được kiểm soát hiệu quả với quy trình điều trị và phối hợp chuyên môn bài bản.
https://kinhtedothi.vn/tu-vet-xuoc-nho-cu-ba-80-tuoi-suyt-mat-chan-vi-vi-khuan-mrsa.841316.html
https://khoahocdoisong.vn/tu-vet-xuoc-nho-cu-ba-o-ha-noi-suyt-mat-ban-chan-do-nhiem-trung-khang-thuoc-post2149052701.html
https://kienthuc.net.vn/cu-ba-80-tuoi-o-ha-noi-suyt-mat-ban-chan-vi-vet-xuoc-nho-post1569053.html
https://lifestyle.znews.vn/ban-chan-suyt-mat-chi-vi-vet-xuoc-tuong-vo-hai-post1584775.html
https://laodongthudo.vn/chu-quan-vi-vet-xuoc-nho-cu-ba-80-tuoi-suyt-mat-chan-vi-vi-khuan-mrsa-197828.html
* Phòng chống sốt xuất huyết tại trường học
Hà Nội tăng cường kiểm tra, giám sát nguy cơ sốt xuất huyết trong trường học, phát hiện nhiều ổ bọ gậy, kịp thời xử lý để bảo đảm an toàn cho học sinh.
gay trong khuôn viên Trường Tiểu học Dũng Tiến, xã Thượng Phúc, cán bộ Trạm y tế xã khi kiểm tra bể chứa nước đã phát hiện nhiều lăng quăng, bọ gậy. Chỉ với dụng cụ nhỏ cũng bắt được bọ gậy muỗi Aedes, cho thấy mật độ cao, tiềm ẩn nguy cơ bùng phát sốt xuất huyết.
Bà Nguyễn Thị Sâm, Hiệu trưởng Trường Tiểu học Dũng Tiến, xã Thượng Phúc, TP Hà Nội, cho biết: "Khi được y tế hướng dẫn kiểm tra, chúng tôi nhận thấy bể nước trong khuôn viên trường vẫn có nguy cơ vì nắp bể có kẽ hở. Nhà trường đã cho làm lại nắp, vệ sinh, thả cá để diệt lăng quăng, bọ gậy."
Các ổ lăng quăng, bọ gậy trong dụng cụ chứa nước, đây là nguồn gốc để phát triển thành muỗi truyền bệnh.
Tại xã Liên Minh, nơi đang ghi nhận ổ dịch sốt xuất huyết, ngoài 43 đội xung kích diệt bọ gậy trong cộng đồng, 14 trường học các cấp cũng đã thành lập tổ xung kích giám sát để kịp thời phát hiện, giảm nguy cơ gây bệnh.
Bà Trần Thị Hương, Hiệu trưởng Trường Mầm non Thọ Xuân, xã Liên Minh, TP Hà Nội, cho biết: "Khi rà soát, chúng tôi phát hiện nguy cơ từ chậu hoa, bình hoa còn nước. Nhà trường sẽ chỉ đạo sát sao từng ngày, từng giờ để ngăn ngừa dịch bệnh, bảo đảm điều kiện tốt nhất cho học sinh."
Ông Nguyễn Hữu Minh, Phó Chủ tịch UBND xã Liên Minh, TP Hà Nội, khẳng định: "Nguy cơ dịch sốt xuất huyết tại địa phương, đặc biệt trong trường học, vẫn tiềm ẩn. Chúng tôi chỉ đạo xử lý ngay các điểm có nguy cơ, như tại Trường Mầm non Thọ Xuân vừa qua, khi kiểm tra phát hiện chậu nước đọng đã xử lý kịp thời."
Để bảo đảm an toàn cho học sinh đầu năm học mới, cùng với truyền thông phòng dịch, các trường trên địa bàn Thủ đô tích cực vệ sinh môi trường, loại bỏ nơi sinh sản của muỗi bằng cách vệ sinh chậu cây, chai lọ, thay nước bình hoa, bể chứa thường xuyên. Đây là biện pháp hiệu quả để phòng chống sốt xuất huyết.
https://hanoionline.vn/phong-chong-sot-xuat-huyet-tai-truong-hoc-358164.htm
* Tuyến y tế cơ sở Hà Nội chủ động thích ứng mới
Theo Phó chủ tịch UBND thành phố Hà Nội Vũ Thu Hà: Thành phố đã bảo đảm chăm sóc sức khỏe nhân dân không gián đoạn, với 126 trạm y tế ổn định và chủ động thích ứng trong tình hình mới.
oàn công tác của Bộ Y tế do Thứ trưởng Nguyễn Thị Liên Hương dẫn đầu đã làm việc với UBND thành phố Hà Nội về hoạt động của y tế cơ sở sau khi thực hiện mô hình chính quyền địa phương hai cấp. Tham dự buổi làm việc có Phó chủ tịch UBND thành phố Hà Nội Vũ Thu Hà.
Theo Phó chủ tịch UBND Thành phố Vũ Thu Hà, Hà Nội đã bảo đảm chăm sóc sức khỏe nhân dân không bị gián đoạn. Toàn bộ 126 trạm y tế duy trì ổn định, chủ động thích ứng trong tình hình mới, trở thành "cánh tay nối dài" của hệ thống y tế Thủ đô trong khám chữa bệnh, y tế dự phòng và triển khai các chương trình y tế.
Tuy nhiên, sau hai tháng hoạt động, một số trạm y tế xã, phường còn khó khăn về nhân lực, trang thiết bị, cơ sở hạ tầng xuống cấp; đội ngũ công nghệ thông tin vừa thiếu, vừa kiêm nhiệm, chưa được đào tạo chuyên sâu; công tác đấu thầu, cung ứng thuốc cũng còn vướng mắc. Thành phố Hà Nội kiến nghị Bộ Y tế sớm quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của trạm y tế theo mô hình chính quyền hai cấp, đồng thời đổi tên trạm y tế xã hiện nay thành trung tâm y tế xã.
Thứ trưởng Nguyễn Thị Liên Hương và đoàn công tác ghi nhận, đánh giá cao việc Hà Nội kịp thời triển khai chăm sóc sức khỏe nhân dân ngay tại tuyến cơ sở. Tuy nhiên, Hà Nội là một trong bốn địa phương bỏ trung tâm y tế, chuyển sang mô hình trạm y tế xã, phường công lập (có con dấu và tài khoản riêng) trực thuộc UBND xã, phường. Từ các kiến nghị của Hà Nội, Bộ Y tế sẽ tiếp tục nghiên cứu, khảo sát thực tế để ban hành Thông tư triển khai phù hợp với mô hình y tế cơ sở trong thời gian tới.
https://hanoionline.vn/tuyen-y-te-co-so-ha-noi-chu-dong-thich-ung-moi-358143.htm