Chia sẻ tại tọa đàm "Bảo đảm an toàn thực phẩm và chất lượng bữa ăn học đường" tại Hà Nội do Báo Kinh tế & Đô thị phối hợp với Sở Y tế Hà Nội; Sở Giáo dục & Đào tạo Hà Nội, bà Hoàng Thị Minh Thu – chuyên gia về an toàn thực phẩm (ATTP) – nguyên Phó Chi Cục An toàn vệ sinh thực phẩm Hà Nội cho rằng, bữa ăn bán trú trong trường học có vai trò rất quan trọng, không chỉ đơn thuần là cung cấp năng lượng cho học sinh sau buổi học, mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển thể chất, trí tuệ và cả tâm lý của các em mai sau, đặc biệt trong giai đoạn hiện nay, việc học tập có lúc có thể nói là căng thẳng. Bữa ăn an toàn, bảo đảm ATTP và dinh dưỡng hợp lý đóng vai trò rất quan trọng.
Bà Hoàng Thị Minh Thu – chuyên gia về an toàn thực phẩm – nguyên Phó Chi Cục An toàn vệ sinh thực phẩm Hà Nội, chia sẻ tại tọa đàm.
Bà Hoàng Thị Minh Thu phân tích: thứ nhất, bữa ăn an toàn, bảo đảm ATTP và dinh dưỡng hợp lý góp phần đảm bảo sức khỏe và phát triển thể chất cho các em. Đây là giai đoạn học sinh tiểu học, THCS đang phát triển mạnh về thể chất nên chế độ ăn bảo đảm an toàn thực phẩm và dinh dưỡng cân đối, đủ năng lượng và đủ 4 nhóm chất (tinh bột, đạm, chất béo, vitamin và khoáng chất) là rất cần thiết. Bữa ăn bán trú an toàn sẽ hạn chế tối đa nguy cơ bị ngộ độc thực phẩm, bữa ăn đầy đủ dinh dưỡng giúp trẻ phát triển chiều cao, cân nặng cân đối, hạn chế nguy cơ suy dinh dưỡng, thừa cân, béo phì hoặc các bệnh do thiếu vi chất dinh dưỡng.
Thứ hai, hỗ trợ phát triển trí tuệ và khả năng học tập. Dinh dưỡng đầy đủ, hợp lý giúp tăng cường khả năng tập trung, ghi nhớ và sáng tạo – yếu tố quyết định kết quả học tập trong bối cảnh khối lượng kiến thức ngày càng nặng. Ngược lại, nếu bữa ăn không an toàn hoặc thiếu dưỡng chất, học sinh dễ bị mệt mỏi, giảm khả năng tiếp thu, ảnh hưởng đến thành tích học tập.
Thứ ba, xây dựng thói quen ăn uống lành mạnh, bền vững cho thế hệ tương lai. Mô hình bữa ăn bán trú an toàn trong trường học là cơ hội để rèn luyện cho trẻ thói quen ăn uống đúng giờ, đủ chất, bảo đảm vệ sinh, ATTP và dinh dưỡng hợp lý. Thói quen này sẽ duy trì trong suốt cuộc đời.
Thứ tư, tạo niềm tin và sự yên tâm cho phụ huynh. Khi bữa ăn bán trú được tổ chức an toàn, đúng quy định, phụ huynh yên tâm hơn khi gửi con đến trường, giảm gánh nặng chăm sóc buổi trưa. Đồng thời, bữa ăn bán trú an toàn cũng là minh chứng cho sự quan tâm của thành phố và nhà trường đối với sức khỏe thế hệ trẻ.
Chính vì vậy, bữa ăn bán trú an toàn, đầy đủ dinh dưỡng là nền tảng quan trọng cho sự phát triển toàn diện của học sinh. Trong bối cảnh học sinh phải đối diện với áp lực học tập, thi cử và cả môi trường sống đô thị, việc được chăm lo chu đáo về dinh dưỡng không chỉ bảo vệ sức khỏe trước mắt mà còn tạo ra lợi thế lâu dài về thể lực và trí lực. Một bữa ăn an toàn không chỉ giúp các em tăng trưởng thể chất khỏe mạnh, mà còn nâng cao khả năng tập trung, ghi nhớ trong học tập – điều đặc biệt quan trọng trong giai đoạn học tập căng thẳng hiện nay. Đồng thời, đây cũng là môi trường để trẻ hình thành thói quen ăn uống lành mạnh, bền vững cho thế hệ tương lai, kỹ năng sống tập thể, tạo sự yên tâm cho phụ huynh và khẳng định sự quan tâm của nhà trường, thành phố đối với thế hệ tương lai.
Theo bà Hoàng Thị Minh Thu chia sẻ, xây dựng thực đơn bữa ăn dinh dưỡng cân đối, hợp lý. Thực đơn phải được xây dựng phù hợp lứa tuổi, cân đối 4 nhóm chất (đạm – bột đường – béo – vitamin khoáng chất, theo Bảng nhu cầu dinh dưỡng khuyến nghị cho người Việt Nam, Bảng thành phần hóa học thức ăn Việt Nam" của Viện Dinh dưỡng; giảm muối, đường, dầu mỡ, hạn chế thực phẩm chế biến sẵn, thức ăn nhanh; tăng rau xanh, trái cây theo mùa, sử dụng ngũ cốc nguyên hạt và các nguồn đạm lành mạnh (cá, trứng, đậu phụ, nấm, sữa...).
Bà Hoàng Thị Minh Thu cho rằng cần giáo dục và tạo thói quen ăn uống lành mạnh cho học sinh. Giáo dục ATTP và dinh dưỡng hợp lý trong nhà trường: thông qua tiết học, câu lạc bộ, hoạt động ngoại khóa. Hướng dẫn trẻ cách rửa tay sạch (theo quy trình 6 bước) trước khi ăn, lau dọn bàn ăn sạch sẽ, hướng dẫn trẻ nhận biết thực phẩm tươi sạch ăn được và thực phẩm ôi thiu mốc hỏng không ăn được. Hướng dẫn trẻ nhận biết cơ sở/quán ăn bảo đảm vệ sinh và cơ sở hàng rong, thức ăn đường phố không bảo đảm vệ sinh… Tổ chức "ngày ăn xanh", ngày "không nước ngọt – không đồ chiên rán" để trẻ trải nghiệm; tập cho trẻ ăn đúng giờ, ăn hết suất, tránh đồ ăn vặt chiên rán nhiều đường và dầu mỡ; khuyến khích trẻ tham gia trồng rau, chăm sóc vườn trường để hiểu giá trị của thực phẩm sạch.
Tại tọa đàm, Bà Hoàng Thị Minh Thu gửi gắm một số thông điệp đến các nhà quản lý cần kiên trì, quyết liệt và đồng bộ trong việc xây dựng, giám sát và thực thi chính sách về an toàn thực phẩm học đường. Không chỉ là kiểm tra xử phạt, mà quan trọng hơn là tạo hành lang pháp lý minh bạch, phân cấp rõ ràng, cơ chế phối hợp hiệu quả và có nguồn lực hỗ trợ để nhà trường, doanh nghiệp có thể thực hiện tốt.
Đối với nhà trường, hãy coi bữa ăn học đường là một phần của giáo dục toàn diện. Không chỉ là chuyện đủ no, đủ dinh dưỡng, mà còn là cơ hội để dạy trẻ thói quen lựa chọn thực phẩm an toàn, cách ăn uống điều độ và văn minh. Nhà trường chính là nơi gieo mầm ý thức cho các em, góp phần xây dựng thói quen ăn uống lành mạnh, bền vững cho thế hệ tương lai.
Các bậc phụ huynh cần quan tâm, đồng hành và giám sát, không chỉ góp ý, phản hồi với nhà trường mà còn cần làm gương cho con trong bữa ăn gia đình biết chọn thực phẩm an toàn, chế biến theo nguyên tắc 1 chiều sống chín riêng, ăn chín uống sôi, rửa tay trước khi ăn, rửa sạch bát đĩa, dụng cụ dao thớt và vệ sinh nhà bếp sạch sẽ, bảo quản thực phẩm ở nhiệt độ an toàn, chống chuột côn trùng. Hạn chế đồ chiên rán, đồ ăn nhanh, khuyến khích con ăn rau quả, uống nước lọc thay vì nhiều nước ngọt, không ăn uống hàng rong và cơ sở không bảo đảm ATTP.
Với toàn xã hội, bữa ăn học đường là trách nhiệm chung. Mỗi doanh nghiệp cung ứng thực phẩm, mỗi tổ chức, mỗi cá nhân đều cần đặt sức khỏe của trẻ em lên hàng đầu, dành cho trẻ em những thực phẩm an toàn. Đầu tư cho bữa ăn an toàn hôm nay chính là đầu tư cho một thế hệ khỏe mạnh, thông minh và bền vững của đất nước mai sau...